Drie keer hogere straf bij ouderenmishandeling

Sinds september vorig jaar staat dit debat op de agenda. In de tussentijd is er veel gebeurd.

Van gedoogakkoord en regeerakkoord naar bijna-catshuisakkoord. En van Kunduzakkoord via lenteakkoord naar vijfpartijenakkoord en begrotingsakkoord. Nooit eerder waren de verschillen tussen partijen zo duidelijk terwijl er tegelijkertijd zo veelkleurige samenwerkingsverbanden zijn ontstaan. Toch zijn er onderwerpen in dit huis waar we niet zover van elkaar af staan. Ouderenmishandeling is er zo één. Iedereen wil er iets tegen doen. Hier kunnen we regenboogcoalities maken. Vandaag kunnen we zaken doen.

Ik wil de staatssecretaris complimenteren met haar voortvarende aanpak en de vele gesprekken die zij voerde. Goed dat morgen, tijdens de Internationale dag tegen Ouderenmishandeling het startsein voor de voorlichtingscampagne wordt gegeven.

Het was niet moeilijk om een begin tegen ouderenmishandeling te maken in het gedoogakkoord met de Verklaring Omtrent het Gedrag, de richtlijn en de meldplicht. Het zou eeuwig zonde zijn als deze punten nu in de kast belanden omdat de wet cliëntenrechten zorg en beginselenwet niet behandeld worden.
>Kunnen we nog iets doen, wil ik de staatssecretaris vragen?

Onze ouderen verdienen respect en goede zorg. Goede zorg gegeven door hun naasten en betrokken zorgverleners. De meesten zijn ontzettend lief en ik heb veel respect en bewondering voor hen en het valt ook niet altijd mee. Onderbezetting kan onbedoeld leiden tot verwaarlozing of ondervoeding. Van een slechte intentie is dan geen sprake, wel van een situatie die niet zou moeten bestaan.

Er zijn daarnaast ook mensen die verkeerde dingen doen, daar moeten we de ogen niet voor sluiten. Er zijn helaas medewerkers die spaarcentjes uit kastjes pikken en er zijn kinderen die hun ouders financieel uitbuiten.

En er is nog een derde categorie. Namelijk die van gewetenloze misdadigers die het op oude mensen hebben voorzien. Een rechercheur uit Amsterdam spreekt zelfs over ‘rooftochten’ waarbij ‘zakken vol met goud’ zijn aangetroffen.

Er is een stijgende trend zichtbaar in overvallen op ouderen. Hoogbejaarden worden slachtoffer van doelbewuste babbeltrucs waarbij daders zelfs gestolen thuiszorgkleding dragen. Oudere slachtoffers zijn meestal tussen de 70-79 jaar, meestal vrouw, overduidelijk de fysiek zwakkere partij en worden daarom uitgekozen. Echt, lager kun je niet zakken. Daders van deze laffe daden verdienen daarom veel hogere straffen.

De dader die een hoogbejaarde dame van haar rollator duwt waarbij zij een heup breekt, krijgt een taakstraf. Iemand die in een verzorgingshuis werkt en een bewoner met een voorwerp slaat waarbij deze zijn hand breekt, krijgt een taakstraf. Dit verzin ik niet. Dit is de realiteit. (zie Polarisrichtlijn) Daarom wil ik een 3x hogere straf, een strafvermeerdering met 200%. Naar analogie van de recente strafvermeerdering bij geweld tegen hulpverleners en de initiatiefwet voor een nieuwe voetbalwet van PvdA, CDA en PVV. De dader kan dan een gevangenisstraf in plaats van taakstraf krijgen.

Daarbij willen we dat zorgmedewerkers die veroordeeld zijn voor ouderenmishandeling opgenomen worden in een landelijk registratiepunt en zorginstellingen moeten een vergewisplicht krijgen. Het ontbreken van zo’n lijst leidt zelfs tot frustraties bij politiekorpsen. Ook de eerder genoemde rechercheurs zien foute medewerkers van de ene naar de andere instelling hoppen, waar zij vrolijk doorgaan met het vergaren van kostbaarheden en dierbare spulletjes.
> Kan de staatssecretaris dit toezeggen?

We zijn blij met beschikbaar gestelde miljoenen voor de crisisopvang van ouderen wanneer de situatie thuis onhoudbaar is. Het instellen van een tijdelijk huisverbod voor de dader kan soms ook goed zijn, maar dat dit verblijf, vaak in een hotel, door de belastingbetaler betaald wordt, is onbegrijpelijk. Erger nog, als een slachtoffer in het ziekenhuis belandt, kost dat hem straks door Kunduz 7,50 euro per ligdag, terwijl de dader kosteloos ergens in een bubbelbad in een hotel ligt. Dit is de omgekeerde wereld!
> Deelt de staatssecretaris de mening dat daders de kosten door een huisverbod zelf moeten betalen?

Bij het Meldpunt Ouderenmishandeling van de Inspectie komen vele meldingen binnen, maar nog steeds is er angst om te melden vanwege de afhankelijkheidsrelatie. Wanneer het slachtoffer uit angst geen aangifte wil doen zou net als bij geweld in huiselijke kring de ambtshalve vervolging als uitgangspunt moeten gelden.
> Deelt de staatssecretaris deze mening?

De staatssecretaris merkt in haar brief op dat het zwartboek Misstanden in de zorg van de Abvakabo niet over ouderenmishandeling gaat. Ik begrijp die eerste reactie, maar vaak ontstaat ouderenmishandeling onbedoeld door onderbezetting, een hoge werkdruk en een achterstand in scholing.

Ik citeer uit het zwartboek: “Door krappe personeelsplanning worden bewoners niet getoiletteerd en lopen de hele dag in hetzelfde incontinentiemateriaal totdat ze naar bed gaan… ongeacht of ze naar urine/ontlasting ruiken. Soms loopt het via de broekspijpen in de schoenen.” Einde citaat.
> Is de staatssecretaris nu nog steeds van mening dat dit zwartboek niet aansluit bij het onderwerp wat wij hier vandaag bespreken?

Tenslotte. Ik kijk uit naar uw voorstellen vandaag en hoop dat we met een waaier aan doeltreffende maatregelen de landelijke oplopende trends van ouderenmishandeling kunnen doorbreken. De Zilveren Tsunami is in volle gang, laten we het beste doen wat we kunnen, laten we de professionals de gereedschappen geven die ze nodig hebben en laten we onze hoogbejaarden de mooist gekleurde en vooral meest veilige herfst van hun leven geven.