Inbreng AO luchtvaart (4 juni 2015)

Voorzitter.

Ik vraag al heel lang – en ik heb daarover ook heel veel debatten aangevraagd en geprobeerd om deze aan te vragen – om een toekomstbestendig luchtvaartplan. Wij moeten daarin samenwerken. Ik heb daarbij letterlijk premier Rutte, de Staatssecretaris en de Kamer genoemd. Ik heb gezegd dat wij de zwanen van de KLM boven de partijpolitiek moeten stellen. Ik heb letterlijk gesproken over de bv Nederland en over Schiphol. Het ligt allemaal in de Handelingen vast. Ik kreeg uit onverwachte hoek steun, namelijk van de directeur van de KLM die mijn toekomstbestendig luchtvaartplan een deltaplan noemde. Ik dank hem hartelijk dat hij nu na twee jaar met die steun komt. Ik hoop dat nu hij hiermee komt en niet een «PVV-tokkie», er ook echt iets gebeurt en dat er ook steun uit de Kamer zal komen. Als de PVV met goede ideeën komt, worden die bij voorbaat gefrustreerd en wordt er op dat moment niet naar de bv Nederland gekeken.

Ik feliciteer Camiel Eurlings, een oud collega en oud-directeur van de KLM, met zijn nieuwe job. Ik ga nu over tot de orde van de dag. De PVV diende onlangs een motie in om de concurrentiepositie van Schiphol te verbeteren en Neerlands trots te laten groeien tot de maximale capaciteit – bron directie Schiphol – van 600.000 vliegtuigbewegingen per jaar. Deze groei wordt momenteel aan banden gelegd door het zogenoemde en inmiddels achterhaalde Aldersakkoord. Wij moeten aan de bv Nederland denken, laat dat duidelijk zijn. Als je over de KLM en over Schiphol spreekt, heb je het over de bv Nederland. In het Aldersakkoord is het aantal vliegtuigbewegingen beperkt tot maximaal 500.000 per jaar. Sinds die tijd zijn de vliegtuigen fors stiller, zuiniger en schoner geworden. Voor de verplaatsing van tienduizenden vliegtuigbewegingen naar Lelystad is bovendien geen draagvlak onder de airlines en onder de bewoners van Flevoland. Schiphol beschikt al over de benodigde infrastructuur en faciliteiten. Bovendien moeten wij oog hebben voor onze concurrentiepositie. Ik verwijs naar Turkije dat Schiphol om zeep probeert te helpen en daarmee ook de KLM. Verder moeten wij blijven vechten tegen de «kamelenlanden» die steeds meer opkomen. Wij moeten opkomen voor onze eigen bv’s.

Ik heb een apart plenair debat gevraagd over de soap Air France-KLM, maar ik haal daar nu alvast een paar zaken uit. In de eerste plaats de memoranda of understanding, MoU’s. Voor Jan met de pet die meeluistert: dat zijn 26 vodjes papier die niet juridisch bindend zijn. Ik heb tweeënhalf jaar in de commissie-De Wit gezeten en ik weet nu dat een MoU helemaal niets voorstelt. Ik heb al vaker gevraagd of Staatssecretaris Mansveld samen met premier Rutte naar Parijs wil vliegen om dit recht te zetten en met keiharde garanties terug te komen. Wil zij dat alsnog doen? Ik vraag om keiharde garanties, zwart op wit, dat de Fransen de winstge-vende KLM niet verder kapot kunnen maken of kunnen uitzuigen. Die dreiging is er nog steeds. Geloof mij, dat gaat gebeuren, want de Fransen zijn wat dat betreft onbetrouwbaar. Air France wil nu van Martinair af om zo de eigen vrachtsector te beschermen. KLM-personeel moet vrije dagen inleveren en de piloten moeten 10% van hun salaris opofferen. Wat gebeurt er aan Franse zijde buiten stakingen en een nettoverlies van tot voor kort 535 miljoen euro? Hoe luiden daar de concrete voorstellen? Ik krijg hierop graag een reactie van de Staatssecretaris. Nogmaals, ik wil bij alles wat ik vraag ook de gevolgen voor de bv Nederland weten. Het is goed dat regionale vliegvelden de eigen broek moeten ophouden, maar nu de luchtverkeersleiding straks moet worden betaald door Maastricht Aachen Airport en Eelde, terwijl Eindhoven, de buurman, die kosten vergoed krijgt door Defensie, wil ik weten wat de gevolgen zijn voor de regio’s Limburg en Groningen. Ik dring erop aan dat de Staatsse-cretaris geen onomkeerbare stappen zet tot dat het rondetafelgesprek over de luchtvaart in september aanstaande heeft plaatsgevonden. Wat Air France en KLM betreft vraag ik haar zo snel mogelijk naar Parijs te gaan en met keiharde garanties terug te komen, dat mag zij wel doen, maar met de rest moet zij wachten tot het rondetafelgesprek is afgerond.

Driekwart van de vliegvelden in de Europese Unie ontvangt honderden miljoenen euro’s subsidie, terwijl in Nederland sprake is van bedragen van 1,5 miljoen tot 2 miljoen. In Limburg gaat het om 1,5 miljoen voor de luchtverkeersleiding en bij Eelde gaat het om 2 miljoen. Dit verzwakt de business case van Maastricht Aachen Airport. Ik vraag de Staatssecretaris, de continuïteit van regionale luchthavens en het belang van de bv Nederland te garanderen en te borgen. Het beleid is nu te veel gericht op de Randstad, terwijl bijvoorbeeld Maastricht Aachen Airport een lucht-haven van nationaal belang is. Daar landen de Antonovs en andere zware jongens. De Wet normering topinkomens, de WNT3, heeft ertoe geleid dat er een tekort is ontstaan aan luchtverkeersleiders. Onze ervaringsdeskundige mensen vertrekken massaal naar Qatar en wij moeten slecht- en minder-geschoolde mensen uit Afrika halen. Wat zijn de mogelijke gevolgen van deze WNT3 voor onze veiligheid? Dit gaat iedereen aan. De PVV wil dat wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn om Nederlands luchtver-keersleiders voor ons land te behouden. Als de Staatssecretaris niet bevredigend of bevestigend antwoordt op dit verzoek, zal ik een VAO aanvragen omdat ik dan een motie wil indienen. Ik wil een onafhankelijk impact assessment, een onafhankelijk feitenonderzoek, want ik heb onvoldoende vertrouwen in de commissie-Vreeman. Naast de visie op het luchtvaartplan – door de KLM een deltaplan genoemd – vraag ik om een borging van de hub-functie van Schiphol. Op de overige punten zal ik terugkomen tijdens het plenaire debat over de KLM.

De heer Leenders (PvdA): Ik heb een verduidelijkende vraag aan de heer Graus van de PVV. Hij noemt het memorandum of understanding een vodje, voor Jan met de pet weliswaar, maar voor Piet met de hoge hoed is dat een juridisch document waarmee wij de staatsgaranties die wij in 2010 hebben afgesproken, hebben verlengd. Vervolgens vraagt de heer Graus om harde afspraken. Wat zijn die harde afspraken en hoe zien die er uit in de juridische betekenis van het woord?

De heer Graus (PVV): Heel veel mensen weten niet wat een memorandum of understanding is. Daarom heb ik gezegd dat het 26 vodjes papier zijn die juridisch helemaal niets voorstellen. Ik weet dit dankzij mijn werk voor de commissie-De Wit. Ik was gedurende twee en een half jaar een van de onderzoekers en ik kan daar dus alles over vertellen. Ik zal dat bilateraal doen onder het genot van een gevulde koek; dan hoeven wij de anderen daar niet mee te belasten. Ik wil een keiharde garantie op ministerieel niveau in de vorm van contracten. Dat moet echt van premier tot premier gebeuren. Daarom heb ik gezegd dat de Staatssecretaris met premier Rutte naar Frankrijk moet gaan. Ik vraag dit al langer dan een jaar, ook in de plenaire zaal. Het gaat om KLM, onze nationale trots, onze blauwe zwanen. KLM is een van grootste particuliere werkgevers die één kloppend hart vormt met Schiphol, ook een van de grootste particuliere werkgevers in Nederland. Dan raakt het de bv Nederland, de Staat als aandeelhouder, en dan moet de Staat alles doen. Als dit ten tijde van Sarkozy was gebeurd met een Frans bedrijf, had hij allang bij onze Koning, Rutte en Mansveld op de stoep gestaan.