AO Handhavingsbeleid Belastingdienst

In het rapport van de Algemene Rekenkamer lees ik dat de Belastingdienst geen zicht heeft op windhappers, geen grip heeft op die half miljoen belastingnomaden en ook niet weet hoeveel Polen en andere Oost-Europeanen ten onrechte geen motorrijtuigenbelasting (mrb) betalen. Wat gaat de staatssecretaris doen om hierin meer inzicht te krijgen? Dat zijn nogal grote getallen.

Uit het rapport blijkt ook dat de Belastingdienst geen beeld heeft van de totale Tax gap. Ik sluit mij aan bij de vraag van de vorige spreker hoe we daarin meer inzicht kunnen krijgen. Hoeveel belastingen laten we eigenlijk liggen in Nederland? We hebben wel de mond vol over Griekenland, dat ze daar geen belasting betalen, maar als we niet weten hoeveel belasting er wordt betaald in Nederland of hoe het staat met onze belastingmoraal, dan is het moeilijk om daarover te speculeren.

De Wet DBA schiet zijn doel helemaal voorbij, daarover zijn wij het allemaal eens. In plaats van de schijnzelfstandigheid bij een kleine groep aan te pakken worden nu alle zzp'ers gedupeerd; iets van een kanon en een mug. In zijn brief van gisteren bagatelliseert de staatssecretaris de problemen die zzp'ers ervaren. Uit het onderzoek van de Kamer van Koophandel kwamen ernstige feiten naar voren. Uit angst voor boetes en naheffingen nemen vooral de grotere werkgevers het zekere voor het onzekere en mijden de directe inhuur van zzp'ers. Steeds meer zzp'ers kiezen noodgedwongen voor een tussenpersoon. Inmiddels heeft 11% gekozen voor een dienstverband. Is dat soms de bedoeling van deze wet?

Uit het onderzoek van de Kamer van Koophandel kwam naar voren dat 122.000 zzp'ers ervaren dat opdrachtgevers liever geen zzp'ers inhuren, dat 109.000 zzp'ers moeite hebben om aan opdrachten te komen, dat 102.000 zzp'ers ervaren dat opdrachtgevers alleen nog willen werken via intermediairs, dat 75.000 zzp'ers aanbiedingen krijgen om in dienst te treden bij de opdrachtgever en dat 68.000 zzp'ers werd gevraagd om voortaan via een payroll of via een uitzendbureau te werken.

We hebben al eerder met deze staatssecretaris gesproken over alarmbellen en signalen die hij niet zou oppikken. In plaats van alarmbellen hoort deze staatssecretaris klassieke muziek. Het gaat ook vaak goed, zegt hij, dus niet zo negatief. Hij plaatst de kanttekening dat de mensen met wie het goed gaat, waarschijnlijk ook de mensen zijn met voldoende opdrachten, maar hij doet verder niets met die kanttekening. Wat gaat hij doen met deze alarmbellen, zoals dat 100.000 zzp'ers ervaren dat hun portefeuille leegloopt?

Dat de wet zijn doel voorbijschiet, weet de staatssecretaris ook wel. Het is duidelijk dat de wet meer kwaad dan goed doet, maar hij heeft geen zin om deze in te trekken, en dat is kwalijk. Hij is staatssecretaris tot 15 maart en waarschijnlijk ook nog een tijd daarna. Als verantwoordelijke kun je niet toezien hoe een miljoen ondernemers onnodig in de problemen dreigen te komen door een wet die niet functioneert.

De boodschap van deze staatssecretaris aan een miljoen hardwerkende zzp'ers is ook: maakt u zich geen zorgen over de wet, want we handhaven niet, dus u hebt niets te vrezen. Is dat soms de oplossing? Dat is wat mij betreft een symbolische pleister, die het bloeden niet stopt. We maken een wet die onbedoeld slecht uitpakt en in plaats van deze wet in te trekken of te wijzigen stoppen we met handhaven. Feitelijk gedogen we ieder die zich niet aan de wet houdt en iets wat slecht is, blijft gewoon bestaan. Dat is toch raar?

De Wet DBA moet van tafel en de staatssecretaris moet terug naar de tekentafel. De VAR (verklaring arbeidsrelatie) moet tijdelijk herleven om de onrust te stoppen. Daarnaast moet er een wet komen die het feitelijke probleem van schijnzelfstandigheid en dus van uitbuiting blootlegt en aanpakt. Zoals ik in het vorige debat al zei, kan dat door te kijken naar de tarieven en minimaal twee keer het gebruikelijke tarief te bieden, of naar de duur van de opdracht of naar de mate van afhankelijkheid van de zzp'er van de opdrachtgever. Er zijn allerlei mogelijkheden, maar deze wet functioneert niet. De staatssecretaris schuift het probleem voor zich uit, over de rug van veel ondernemende zzp'ers. Hij erkent dat hij de onzekerheid en de onrust niet heeft kunnen wegnemen. De vraag is of gesprekken met koepels en brancheorganisaties over uitstel van de handhaving voldoende zekerheid brengen. Ik ben bang van niet.

Tweede termijn

Voorzitter. Ook ik dank de staatssecretaris voor de antwoorden en ook ik zie uit naar de handhavingsbrief.

Ik bemerk wel een beetje de machteloosheid van deze staatssecretaris en van de Belastingdienst met betrekking tot de belastingnomaden en de MRB-plicht van Polen en Roemenen. Iedereen ergert zich daar groen en geel aan. Zij betalen namelijk kennelijk ook geen boetes; zij kunnen gewoon door rood rijden en fout parkeren en komen daarmee weg. Dit terwijl een Nederlander die één minuut op een verkeerde parkeerplek staat een boete van €60 tegemoet kan zien. Dat soort onvrede zou de staatssecretaris zich moeten aantrekken.

Tot slot kom ik te spreken over de Wet DBA. Ik vind het nog steeds onbegrijpelijk. Het is gewoon een slechte wet. Daar zijn we het hier allemaal over eens; hij doet niet wat hij moet doen, namelijk de schijnzelfstandigheid aanpakken. Ook zijn we het er bijna allemaal over eens dat er met betrekking tot de VAR iets moest gebeuren aan de schijnzelfstandigheid en aan de verantwoordelijkheid voor de werkgevers. Maar wat we nu hebben gekregen, is gewoon niet wat het zou moeten zijn. Daarom zal ik het aangekondigde VAO aangrijpen om nog een keer op te roepen, de VAR te laten herleven en om de staatssecretaris terug te sturen naar de tekentafel.

VAO

Meer dan 100.000 ZZP-ers zien hun opdrachten opdrogen en bestaansrecht aangetast, bleek uit onderzoek van de KvK.

Vele (grote) opdrachtgevers zijn terughoudend met het inhuren van ZZP-ers en kiezen voor de veilige route van payrolling. Is dat soms de bedoeling?

Voor de PVV is het dan ook onbegrijpelijk en onverteerbaar dat de Staatssecretaris weigert de wet DBA in te trekken.

De wet brengt een hoop onrust en onzekerheid en doet niet wat hij zou moeten doen, namelijk het aanpakken van schijnzelfstandigheid.

Daarom zegt de PVV die wet moet van tafel voordat hij nog meer onherstelbare schade aanricht.

Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Vandaar de volgende motie…..

De Kamer

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties in de praktijk averechts uitpakt;

constaterende dat uit onderzoek van de Kamer van Koophandel is gebleken dat meer dan 100.000 ZZP-ers last hebben van deze nieuwe wet en moeite hebben om aan nieuwe opdrachten te komen;

overwegende dat het niet handhaven van de wet onvoldoende is om de onrust en onzekerheid weg te nemen;

verzoekt de regering de Wet DBA per direct in te trekken en de VAR weer (tijdelijk) te laten herleven;

en voorts naar andere gerichte oplossingen te zoeken om misbruik en schijnzelfstandigheid aan te pakken,

en gaat over tot de orde van de dag.

Van Dijck