Voorzitter,
(Deze wet neemt drie wijzigingen met zich mee: het vervangen van de verplichte maatschappelijke stage (MAS) door een facultatief programmaonderdeel, het afschaffen van het vak algemene natuurwetenschappen en het invoeren van de vakbenaming Latijnse en Griekse taal en cultuur i.p.v. Latijnse taal en literatuur en Griekse taal en literatuur.)
Met dit wetsvoorstel wordt geregeld dat de wettelijk verplichte maatschappelijke stage wordt afgeschaft en wordt vervangen door de mogelijkheid voor scholen in het voortgezet onderwijs om deze stage als facultatief programmaonderdeel aan te bieden.
Voorzitter, de PVV blijft van oordeel dat de MAS een waardevol instrument kán zijn. De MAS geeft concrete invulling aan de wettelijke opdracht om burgerschap en sociale integratie te bevorderen binnen het onderwijs. Het onderwijs is traditioneel een plaats waar deze vaardigheden worden overgedragen en dit zou idealiter impliciet en expliciet binnen het bestaande curriculum moeten plaatsvinden. Máár: de MAS mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de reguliere onderwijstijd. Het faciliteren van de MAS behoort niet tot de basisprioriteiten van het onderwijs. Leerlingen kunnen, ook samen met hun ouders, ook zelf op allerlei manieren bijvoorbeeld via vrijwilligerswerk dezelfde ervaring en kennis opdoen die zij zouden verkrijgen via een maatschappelijke stage. En als het gaat om maatschappelijke betrokkenheid van de Nederlandse burger, de betrokkenheid die zich uit in vrijwilligerswerk voor de sportvereniging, voor het bijspringen in verpleeghuizen en verzorgingstehuizen, voor dierenwelzijnsorganisaties zoals dierenasiels, enz, enz, dan mogen we als politiek ook wel eens trots zijn op ons land, vz.
Want Nederland staat met op een prachtige tweede plaats in een Eurobarometer als het gaat om generieke participatie in vrijwilligerswerk en op een ongedeelde eerste plaats als hetv gaat om vrijwilligerswerk dat is gerelateerd aan sport. Die cijfers dateren niet van gisteren of eergisteren; ze zijn al jaren heel stabiel en ze wijken niet af van de periode na de invoerfing van de maatschappelijke stage. Dus welk maatschappelijk probleem lost de verplichting van de MAS op? Ook vanuit dat perspectief is de PVV van oordeel dat het onderwijs zich in tijden als deze zou moeten focussen op de knelpunten zoals taalachterstanden, het slechte rekenen en de kwaliteit van de leerkracht. De PVV blijft dan ook voorstander van de MAS, maar wil af van het verplichte karakter. Daarmee krijgen scholen zelf de keuze om de MAS al dan niet aan te bieden. Zo krijgen scholen meer ruimte om hun onderwijsprogramma naar EIGEN inzicht, in te richten. En zo krijgen scholen de kans om zich te onderscheiden van andere scholen op basis van een eigen profiel. De MAS blijft op deze manier een volwaardig en erkend programmaonderdeel in het onderwijs, maar blijft een waardevol in te zetten instrument. De PVV steunt dan ook de bezuiniging op de middelen voor de MAS. (de bepaling dat stage-uren boven het minimum van 30 klokuren niet meer zullen meetellen als onderwijstijd en bekostigd worden).
Dan het afschaffen van het vak algemene natuurwetenschappen. Voorzitter, uit het rekenen is het cijferen verdwenen, techniek is vervangen door knutselen en creatieve zelfontplooiing, leren is vervangen door groepswerkjes, examens en toetsen hebben plaatsgemaakt voor zelfevaluaties. Niet Culturele en Kunstzinnige Vorming moet het veld ruimen, nee, het technische vak ANW dreigt nu te verdwijnen. Graag een reactie van de staatssecretaris waarom dit vak niet behouden blijft voor de leerlingen met de maatschappij-profielen (havo en vwo), juist in een tijd dat we breed onder ogen zien dat de impopulariteit van techniek bij leerlingen en ouders ons land op achterstand zet; we kunnen nu al geen hoogwaardige schepen bouwen omdat we de technisch vakmannen en vakvrouwen missen, we lopen achter op innovaties. Voorzitter, wij zeggen dat het behoud van ANW in de geest van Techniekpact 2020 past. Is de staatssecretaris dat met ons eens?
De PVV is van oordeel dat juist voor leerlingen met een maatschappijprofiel op de middelbare school het vak ANW van groot belang is. Allereerst, omdat elke leerling in het voortgezet onderwijs in staat moet zijn om op verschillende manieren naar techniek te kijken. ANW helpt leerlingen daarbij. In de onderbouw zijn de verplichte schoolvakken gericht op het ontwikkelen van technische kennis en vaardigheden. Het ligt voor de hand die lijn door te zetten naar de bovenbouw en ook voor leerlingen die geen directe affiniteit met techniek hebben, toch een vorm van techniekonderwijs aan te blijven bieden. Het doel van ANW is niet alleen het aanleren van kennis, maar ook leren nadenken over die kennis. Onderzoek en maatschappelijke toepassingen van de wetenschap zijn belangrijke onderwerpen binnen het vak. Met andere woorden: bij ANW wordt zowel gerekend als geredeneerd.
Voorzitter, we willen graag een reactie van de staatssecretaris op het alternatief van de PVV. Voor leerlingen in de bovenbouw van HAVO en VWO met een natuurprofiel is het vak ANW niet noodzakelijk. Die volgen nog steeds de verplichte vakken wiskunde en scheikunde en een technisch keuzevak, zoals natuurkunde. Met de vernieuwingen die nu in het curriculum van de bètavakken plaatsvinden wordt er voldoende aandacht ingeruimd voor ANW-achtige aspecten zoals ethiek en maatschappelijke toepassingen. Wij willen daarom dat ANW behouden blijft voor leerlingen met een maatschappijprofiel (cultuur & maatschappij of economie & maatschappij). Zij volgen in de bovenbouw immers geen bètavakken meer. Tijdens hun verdere studieloopbaan komen deze leerlingen niet of nauwelijks meer in aanraking met techniek, terwijl de rol van techniek en technologie in de toekomst steeds belangrijker wordt. Juist voor de leerlingen die in hun verdere studie niet meer in aanraking komen met techniek is het vak ANW van belang. De PVV pleit daarom voor behoud van het vak ANW voor de leerlingen met een maatschappijprofiel op het vwo en voor een herinvoering van het vak ANW op de HAVO, ook daar voor de maatschappijprofielen.
Tot slot voorzitter, het laatste punt: het wijzigen van de vakbenaming Latijnse en Griekse taal en literatuur naar Latijnse en Griekse taal en cultuur. De PVV blijft volhouden dat het wijzigen van de vakbenamingen veel meer met zich mee zal brengen in de praktijk, dan men zich realiseert. Werkdruk, indeling van het onderwijsprogramma, onderwijstijd etc.
De PVV is verontwaardigd dat dit wetsvoorstel meldt dat er een naamswijziging komt. Uit de stukken is namelijk duidelijk op te maken dat het de bedoeling is om het vak KCV (Klassieke Culturele Vorming) bij de talen Latijn en Grieks te voegen. Met anderen woorden, niet alleen ANW wordt geschrapt. Ook KCV vervalt als apart vak.
Als KCV binnen de talen valt kunnen docenten Geschiedenis met een lesbevoegdheid KCV (veel voorkomend) dit vak niet meer geven. Hoe gaat de staatssecretaris dit oplossen? Als KCV bij de talen gevoegd wordt, is de studielast 760 uur per vak. Bij twee klassieke talen wordt dit tweemaal 760 uur. Dit is 160 uur meer dan voor leerlingen die nu twee klassieke talen volgen. Klopt dit, stas? Een leerling die met het gymnasium stopt of moet stoppen, stopt met onderwijs in Latijn en Grieks. Bij samenvoeging van die talen met KCV stopt automatisch ook zijn onderwijs in KCV. Op een andere school moet deze leerling in plaats van KCV verplicht CKV volgen. Dit blijft wel een apart vak. Hoe wordt bepaald wat deze leerlingen aan CKV lessen moeten inhalen? Graag een reactie van de stas.
Atheneum-leerlingen kunnen straks geen KCV meer volgen. Is deze verarming voor onze Atheneum-leerlingen de bedoeling van de stas? Als het al noodzakelijk is de vakken Latijn en Grieks inhoudelijk te herzien, dan achten wij als PVV dat het wenselijk is dat hierover eerst een debat plaatsvindt: voorafgaand aan een eventuele naamswijziging. Dit debat is er niet geweest, ook niet met het onderwijsveld. Graag een reactie van de staatssecretaris.
Voorzitter, om maar even aan te tonen dat er wel degelijk een verschil is tussen de twee vakbenamingen; literatuur is het geheel aan teksten. Dit kan zowel mondeling als schriftelijk zijn. Het kan gaan om verzonnen verhalen of gedichten, maar ook om boeken over een bepaald onderwerp. Cultuur is alles wat door de samenleving wordt voortgebracht (in tegenstelling tot natuur). Kunstuiting, kunst en/of wetenschap, inclusief o.a. literatuur, architectuur, schilderijen, theater 3. Ook spelen sfeer en tradities/gewoonten van een bepaalde gemeenschap een rol. Kortom, literatuur is een onderdeel van cultuur. Graag een reactie van de stas waarom het vak literatuur – dat al duizenden jaren bestaat – überhaupt gewijzigd moet worden naar het paraplubegrip cultuur?
Tweede termijn
Voorzitter,
Ik vraag de stas wáárom deze wet persé nú - midden in het schooljaar - er doorheen zou moet worden gejast. Wij ontvangen dagelijks mails met vragen over het afschaffen van het vak ANW. Ook het ministerie zet veel druk zet op het proces. Wij zijn bang dat dit ten koste gaat van een goede besluitvorming. Wij vragen dit omdat alle evaluaties nog moeten nog starten, er zijn nog geen concrete uitwerkingen. Scholen worden hierdoor het bos ingestuurd. Zoals het wetgevingstraject nu gaat, voorzitter, is straks het enige resultaat dat ANW over 9 maanden verdwenen is, dat wil zeggen als ons amendement het niet haalt, wat ik me niet kan voorstellen. Maar vz, scholen moeten de komende twee à drie maanden hun lessentabellen e.d. aanpassen en hebben nergens voorbeelden/handvatten hoe het vak ANW op een degelijke manier ingebed zou kunnen worden in de andere vakken. Als volgend jaar, met het SLO-onderzoek naar de positie van ANW, die handvatten er wel zijn, zou het vak en haar doelstellingen intussen zijn verdwenen.
Door de grote hoeveelheid nog onbeantwoorde vragen en onzekerheid is het onverantwoord om voor het schooljaar 2014/2015 een besluit over ANW te nemen. Door de korte termijn zijn de ANW-doelstellingen niet geborgd. Graag een reactie van de staatssecretaris hoe hij denkt over uitstel van minimaal een jaar om een passende oplossing te vinden voor het onderwijsveld.
