Commissie Debat Ecofin/Eurogroep

Allereerst wil ik het even hebben over het Stabiliteits en Groei Pact (SGP), want daar heb ik nog niemand over gehoord. Wat is nu de status van het Stabiliteits- en Groeipact? Ik las in de stukken dat de Commissie 6 november met een semi-definitief voorstel komt. De minister neemt daarbij een beetje de lead. Vroeger waren we de strenge, zuinige dominee, maar deze minister trekt samen op met Spanje en schrijft, niet op persoonlijke titel maar individueel, een brief waarin ze ervoor pleit dat lidstaten zelf een plan schrijven en zelf gaan controleren en zelf gaan hervormen en zelf gaan zorgen voor betere controle. Ik vraag me dus af waarom de minister dat doet. Waarom houdt ze zich niet gewoon meer aan de strengere lijn van Hoekstra en zijn voorgangers?

Een ander punt is dat ik lees dat de EFB, de European Fiscal Board, pleit voor een rainy day fund. Mijn buurvrouw had het er ook al over. Dat is eigenlijk in verkapte termen die eurozonebegroting van Macron uit september 2017, die we toen hebben afgeschoten. Dat is weer typisch dat Brusselse: Macron komt met een voorstelletje. Dat voorstel wordt afgeschoten en nu komt het weer via de EFB oppoppen, want ze willen dus gewoon een eurobegroting. De heer Dassen had het er ook al over. Hij is daar een groot voorstander van, want voor hem kunnen er niet genoeg begrotingen en fondsen zijn. Hij heeft namelijk de solidariteit uitgevonden. Maar ik vraag me toch echt af of de minister afstand wil nemen van dit soort ideeën.

Dat brengt me gelijk bij het sociaal klimaatfonds, waar ik ook iets over in de stukken kon lezen. We hebben al een REPowerEU van 250 miljard en nu komt er weer een sociaal klimaatfonds. Er wordt zelfs gesproken over een steunpakket voor lidstaten die het moeilijk hebben met de energiecrisis. En Duitsland is al door de pomp. Gewoon uit jaloezie, omdat Duitsland een pakket kan neerzetten van 200 miljard, zegt Italië: dat willen wij ook. En dat mogen Nederland en Duitsland dan weer gaan betalen. Ik hoop dus dat de minister niet op de lijn Dassen, maar op de lijn Van Dijck -- Van Dijck met ck! -- gaat zitten. Ik hoop dat ze iets meer op de rem trapt als het gaat over het trekken van de portemonnee.
Een ander punt is dat ik zie dat Brussel de Rubicon heeft overgestoken, want het ophalen van kapitaal door de Commissie via EU-bonds op de kapitaalmarkt zou aanvankelijk een one-time only zijn. Weet u nog dat we daar moties over hebben aangenomen? Een meerderheid van de Kamer heeft duidelijk uitgesproken: dit gaan we dus nooit meer doen. Bij dat coronafonds en bij dat SURE-fonds, samen 850 miljard, hebben we dat toegestaan, maar het is dus niet de bedoeling dat de Commissie zelf op de kapitaalmarkt kapitaal ophaalt. En wat lees ik nu weer? Ik lees dat ze dat steunpakket toch zo willen gaan financieren en dat ze verdere uitgifte van EU-bonds voor liquiditeitssteun aan Oekraïne mogelijk willen maken. Die 9 miljard voor Oekraïne wordt ook opgehaald door de Commissie. Dat was niet de bedoeling! Een meerderheid van de Kamer heeft gezegd: eens maar nooit weer. Dus ik hoop dat de minister volgende week duidelijk gaat vertellen dat het Nederlandse parlement er niet mee zal instemmen dat de Commissie nog meer geld ophaalt op de kapitaalmarkt.

Voorzitter. Inflatie en de ECB. We weten dat de ECB maar één doel heeft en dat is het bewaken van de prijsstabiliteit. Maar de ECB faalt daarbij aan alle kanten. Toen de inflatie de afgelopen tien jaar te laag was, heeft men alles uit de kast gehaald om die inflatie omhoog te krikken. En dat lukte niet! Ze hebben de rente zelfs negatief gemaakt. Ze hebben 7.000 miljard aan obligaties uitgegeven. De geldpersen draaiden overuren, maar de inflatie kwam maar niet van de grond. Nu zitten we opeens, rarara, met een hyperinflatie van 10%, in Nederland zelfs 17%, en weer heeft Frankfurt geen antwoord. Ze gaan gewoon door met het opkopen van obligaties.

En ook de renteverhoging die ze nu doen, is too little, too late. Want wie profiteert er nu van die renteverhoging? Dat zijn weer de banken. De hypotheekrente staat op 4,5% in Nederland en de spaarrente op 0,25%. Gaat de minister de banken daarop aanspreken? Waar slaat dat op? De banken vullen nu hun zakken! Die pakken 4,5% en ze delen 0,25% uit. Hetzelfde deden ze met dat gratis geld dat ze kregen van de ECB. Ze hebben eerst goedkope leningen, tegen 0%, gekregen van de ECB. Het doel daarvan was dat ze om de economie te stimuleren die leningen door zouden lenen aan burgers en bedrijven. En wat deden ze? Diezelfde leningen stalden ze weer tegen een dikke rente bij de ECB of bij De Nederlandsche Bank. Met andere woorden, als ze die leningen niet nodig hebben, moeten ze die aflossen en teruggeven. Maar ze moeten geen geld gaan verdienen over de rug van de belastingbetaler.
Voorzitter. De ECB faalt dus aan alle kanten. En dat is weer een bewijs dat één munt met negentien verschillende economieën niet werkt, want monetair beleid dat goed is voor de één, is slecht voor de ander. Mijn vraag: wat vindt de minister van het ECB-beleid? Ze zal natuurlijk gaan zeggen: ze zijn onafhankelijk, dus ik vind er niks van. Maar de Finse premier, Macron en Meloni hebben zich er allemaal wel over uitgesproken.

Nog twee prangende punten voor de Staatssecretaris. Enerzijds het interview in Het Financiële Dagblad. Daarin insinueerde de staatssecretaris dat hij wel van het vetorecht op belastinggebied af wilde. Ik hoop dat dat een grapje was, want het vetorecht is zo'n beetje het enige recht dat we nog hebben. Het andere punt is dat men de giften uit het coronaherstelfonds wil financieren uit Europese belastingen. We hebben er daar nu drie van: de Googletaks, de CO2 invoerrechten en het ETS. Maar nu lees ik dat de Commissie aankondigt om in het derde kwartaal van volgend jaar te komen met een tweede ronde van nieuwe heffingen, waaronder het BEFIT. En dat is volgens mij een andere naam voor de CCCTB, die al verschillende keren in moties door ons is afgeschoten. Dus ik hoop dat de minister ook weer deze wolf in schaapskleren weet te ontmaskeren en gaat zeggen: wij gaan volgend jaar niet met nog meer EU belastingen komen.