Voorzitter,

Checks en balances in goed Nederlands. Daar ontbreekt het grootselijk aan in de semipublieke sector. Het grootste probleem in het onderwijs is de doorgeschoten autonomie van het veld. Dat ligt aan de basis van diplomafraudes, van megalomane nieuwbouw, van ondoelmatige fusies die leiden tot een grootschaligheid die niemand van de stakeholders wil, behalve de bestuurders. Want die voelen zich maatschappelijk ondernemer wanen en in te veel gevallen gaan ze tekeer als losgeslagen pubers op hun eerste vakantie zonder ouders in Llorret de Mar. Aan die checks en balances valt nog heel wat te verbeteren, vz. En daar hebben we deze minister hard bij nodig. Ook zij moet zo langzamerhand toch onderkennen dat meer grip nodig is. Meer sturing in het veld dat nu een speeltuin is voor bestuurders; een speeltuin zonder toezicht.

Voorzitter,
Aanleiding voor dit AO is een beleidsreactie van de minister van OCW op de nieuwe wetgeving voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
In augustus 2006 is de huidige wet- en regelgeving voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs (ook bekend als de regeling onderbouw VO) van kracht geworden.

Vz,

Dit wetsvoorstel moet het mogelijk maken om dislocaties onder bepaalde voorwaarden om te zetten in zelfstandige scholen. Er zijn dislocaties, en nevenvestigingen, die honderden leerlingen tellen en soms zelf groter zijn dan de hoofdlocatie. Vooral in nieuwbouwwijken zien we grote dislocaties die een sterke zelfstandige positie hebben gekregen, met een eigen cultuur, ontwikkelingen op onderwijskundig gebied die zijn toegesneden op de plaatselijke situatie en recht doet aan de wijk of de buurt waar de dislocatie is gevestigd. Maar als dislocatie komen dit soort grote eigenstandige instellingen basisfaciliteiten tekort op het gebied van management en administratieve ondersteuning, omdat ze als dislocatie moeten delen met de hoofdvestiging. En die bevindt zich nogal eens op grote afstand en vaak is nauwelijks nog een binding. Aan deze ongewenste situatie maakt deze wetswijziging een einde.

De PVV heeft het de afgelopen jaren al vele malen aan de orde gebracht: volgens onze analyse is er sprake van een systeemcrisis in het onderwijs. Aan de basis van deze systeemcrisis ligt het governancemodel, dat teveel macht bij de instellingen zelf legt en blijkbaar niet de voorwaarden kan scheppen voor een afdoende controlemechanisme. Raden van Toezicht hebben bewezen geen garantie te zijn voor een goede controle. De OR van ROC Zadkine zegt letterlijk dat het de afgelopen jaren zo fout kon gaan doordat het toezicht tekort schoot (VK 20-10-12) Er was in het geval van Zadkine niet eens een falende Raad van Toezicht- er was helemaal geen Raad van Toezicht. Zadkine koos voor het one-tier board, ondanks stevige bezwaren van de toenmalige staatssecretaris. In deze monistische constructie heeft zowel de bestuurder als interne toezichthouder zitting in één orgaan.