AO Wijkaanpak - Spreektekst

Hieronder de inbreng van Fleur Agema tijdens het AO wijkaanpak d.d. 3 mei 2009.

AO Wijkaanpak

Wonen, Wijken en Integratie. Vanaf het begin was het al duidelijk dat deze regering de integratieproblemen ziet als een probleem van stenen, van gebouwen, van architectuur. En het is natuurlijk van de gekke dat bij de wijkaanpak nu zelfs de Albert Heijn wordt ingezet. Het is waanzin dat supermarktketen Albert Heijn nu de integratieproblemen op moet gaan lossen. De straat uit, de wijk uit, de stad uit, het land uit. Dat moeten we doen met tuig dat keer op keer met politie en justitie in aanraking komt en laat de grootgrutter zich alsjeblieft bezig houden met de wekelijkse bonuskortingen, dan blijf ook ik er graag komen.

Natuurlijk juichen wij het toe als bedrijven besluiten zich nog meer als goede buurtbewoners te gedragen, en de minister als hij hen hiertoe weet aan te zetten. Maar hij moet vooral iets doen voor die kleine ondernemers die door het leegroven en beroven van hun winkels die Vogelaarwijken uitvluchten en al uitgevlucht zijn. Help die supermarkten die te kampen hebben met rovers die met winkelkarren vol supermarkt

Ontstellend is te lezen dat ook de beurs weer wordt getrokken om allochtone ondernemers te bevoordelen. Ik vind het leuk hoor zo’n Turkse Supermarkt en kom er af en toe graag maar ik vind het van de gekke dat decennia lang kleine autochtone ondernemers het veld hebben moeten ruimen, niet op konden boksen tegen de grote ketens en hun zaak niet meer konden verdedigen tegen berovingen, dat zij geen enkele steun kregen, gewoon konden verrekken en dat er voor allochtone ondernemers nu een blik aan reddingsmateriaal wordt opengetrokken en toegeworpen.

Er zijn een aantal relevante rapporten verschenen en de minister heeft een enthousiaste brief geschreven over zijn ervaringen. Hij is niet enthousiast over het rapport ‘de Baat op Straat’ dat constateert dat sociale investeringen van woningbouwcorporaties nergens meetbare effecten hebben opgeleverd.

Een treurige conclusie, ik ben het met hem eens, omdat het toont dat de honderden miljoenen euro’s voor de prachtwijken weggegooid geld zijn. Op een zeer objectieve manier: namelijk via concrete en meetbare resultaten m.b.t. overlast, verloedering en onveiligheid. De minister komt in zijn reactie niet met meetbare effecten en ondersteunt zo onbedoeld de conclusies van het rapport dat hij wil ondermijnen. Goed, maar waarom brengt hij andere criteria ter sprake zonder daarbij dan wel gunstige meetbare effecten aan te tonen? Is dat misschien, zo vraag ik de minister, omdat meetbare effecten van dergelijke investeringen ook op die andere criteria nooit zijn aangetoond?

Het zou mij niet verbazen, evenmin als het mij verbaast dat de minister zo enthousiast is over het rapport ‘Bijvangsten van Beleid’, waarin betoogt wordt dat beleid geheel ten onrechte beoordeeld wordt op de doelen die men met dat beleid voor ogen had toen men besloot het te gaan voeren. Het beleid heeft immers ook andere, onbedoelde, gevolgen die best wel eens gunstig zijn. Vijftig bladzijden prietpraat over “ondernemers die elkaar door activiteiten in de wijkenaanpak ontmoeten die samen nieuwe projecten opzetten”, “fysieke projecten in de aandachtswijk die de ontwikkeling van kunst en cultuur stimuleren” en “succesvolle projecten die leiden tot spillover effecten”. Geen objectieve cijfers, maar door de onderzoekers geciteerde en geselecteerde verhalen van mensen uit de wijken. Volgens hen een vernieuwende, bredere manier van beleidsevaluatie, volgens ons een stap terug van meetbare resultaten naar louter praatjes.

Ook de minister zelf moet, teleurstellend maar niet verrassend, zijn toevlucht nemen tot loze praatjes als hij in zijn jubelende brief vertelt over de ervaringen tot nu toe. Veel voortvarendheid… enthousiasme alom…er is kennis opgedaan… ervaringen gedeeld… het belang van samenhang en integraliteit wordt breed gezien… er is urgentie…maar er zijn geen relevante resultaten te melden.

Of moeten we werkelijk als relevant beschouwen wat de minister onder het kopje “Eerste zichtbare resultaten” opsomt? De deelname van profvoetballers aan projecten is natuurlijk een middel, geen resultaat. Dat huisbezoeken van ambtenaren in een bepaalde straat hebben opgeleverd dat de bewoners per huishouden nu gemiddeld jaarlijks € 1000,- euro meer aan toeslagen verzilveren…dat is toch ook niet echt de ‘kracht’ die we in de wijken wilden opwekken. Toont eerder dat de krachtwijkbewoners zelfs hulp nodig hebben bij het ophouden van hun hand.

De rest van de paragraaf bestaat uit een opsomming van investeringen die als resultaat van een aanpak gepresenteerd worden. Maar dat er honderden miljoenen geïnvesteerd worden was slechts de inzet. Doel was sterke, vitale, krachtige wijken. Wat we krijgen zijn gesubsidieerde verflagen en palliatieve propaganda voor een beleid dat, zonder dat de uitvoerders het lijken te beseffen, al morsdood is. 

Tweede termijn
Toen de minister over kunstprojecten begon moest ik denken aan die muurschildering op de Jacob van Lennepkade waar blokjes over de vrouwelijke delen zijn geplaatst omdat moslima’s hadden geklaagd.

De minister spreekt van ‘flow’, dat er een beweging in gang is gezet in de wijken en dat hij ‘geïmponeerd’ is door de wijkaanpak. Maar de minister laat zich in met een vrolijkheidscircus dat opgetuigd wordt telkens als er een minister-met-auto-met-chauffeur op komt draven. Niet de meetbare feiten maar de ‘energie’ die uit een wijk komt daar gaat het deze minister om. Tsjakkaaa! Positiviteitsgoeroe Emile Ratelband is niets vergeleken bij onze minister Van der Laan.

Nee, zelfs de vernietigende kritiek uit het rapport van De Baat Straat moet koste wat kost weerlegd worden. Het rapport zou gaan over de periode 2005-2006 en dus voordat deze regering met de Vogelaarwijken begon, maar 11 van de bronnen van dat onderzoek komen juist uit de periode 2007-2008. Nee, we hebben een zakelijke minister nodig. Een die zich realiseert dat hij een wandelende moneybelt is. Eén die waar voor ons geld vraagt.