Basisziekenhuis in Emmeloord en Lelystad

Inbreng debat

In 1990 werd het goed functionerende Dokter Jansen Ziekenhuis te Emmeloord in de toen heersende tijdgeest als ‘te klein’ bestempeld en fuseerde met het Zuiderzeeziekenhuis te Lelystad. Het gevolg van die fusie is een vijftien jaar durende puinhoop.  Lelystad wilde groeien, maar omdat dat dit niet lukte probeerde men afdelingen van Emmeloord over te nemen. Dat stuitte in Emmeloord op verzet van specialisten, verpleegkundigen, patiënten, huisartsen en politici. Eigenlijk van iedereen.

Onder minister Borst kwam het in 2002 tot een crisis. Ondanks dat pleitte zij voor verdere schaalvergroting naar ongeveer 60 ziekenhuizen in plaats van de circa 111 van dat moment. Gelukkig veranderde het klimaat en schaarde de Kamer zich achter Emmeloord, mede door maar liefst 30.000 handtekeningen van boze bewoners. Immers niet de grootte of het bevolkingsaantal is van belang, ook werd eindelijk ingezien dat de afstand van 40 kilometer naar de dichtstbijzijnde ziekenhuizen simpelweg te groot is voor verantwoorde zorg. Bomhoff en De geus zetten deze lijn door.

Maar hoe kon het toch dat de dikbetaalde interimmer Brinkman de hakken in het zand zette en terugging naar het idee van Borst? Hoe kon het falende bestuur maar op zijn beloop gelaten worden? Hoe kon het dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Raad van Toezicht (o.l.v. commissaris Borghouts) de crisis jarenlang lieten voortduren? De Raad van Bestuur bestond de afgelopen jaren uit één man, die zijn taak niet aankon. Zelfs na alle aandacht in 2002 zakte het ziekenhuis weer weg in wanbestuur. Het gevolg is dat er nu een faillissement dreigt.

Michiel Hulshof schreef een interessant stuk in Vrij Nederland in 2003 (*) over de de ‘gelovers’ van deze fusie. Ik kan het u van harte aanbevelen. Ze waren allen op een of andere wijze verbonden aan het managementadviesbureau Boer&Croon. Een bureau dat baat heeft bij de fusie. Zo werkte ook een lid van de commissie IJsselmeerziekenhuizen, de heer Lodewick, bij Boer&Croon. Hoe kan het nou dat dezelfde meneer Lodewick nu de ‘onafhankelijk deskundige’ is het adviesrapport schrijft voor minister Klink dat wij een dezer dagen mogen verwachten? 

Hoe kan het nou dat wanneer de kamer in 2002 nog zo eensgezind was, dat er vervolgens helemaal niets veranderd is en dat de problemen nu zes jaar later explosief zijn toegenomen? Terecht boze bewoners, terecht boze specialisten. Dichte operatiekamers, miljoenenschulden, personeel dat in opstand is gekomen en ga zo maar door.

September vorig jaar bleek (*) dat de jarenlange fusiegolf van ziekenhuizen een verslechtering is gebleken. Kleinere ziekenhuizen presteren beter dan grote. Ze zijn beter te besturen en de afstand tussen arts en patiënt is er kleiner. Grotere ziekenhuizen leiden tot meer bureaucratie en meer managers. Voordelen van schaalvergroting zoals kostenbesparing of een betere planning bleven uit.

Inmiddels moeten we constateren dat we die fusies in de ziekenhuissector niet meer kunnen terugdraaien en dat de minister - staande met lege handen - niet meer kon bedenken dan dat het zijn waarneming was dat het besef doorbrak dat schaalvergroting niet zaligmakend is.(**) Desalniettemin stelt het strategisch adviesbureau Gupta voorspelt in Brave New World echter dat we de komende vijf jaar een nieuwe golf van fusies mogen verwachten.

Vz. De minister spreek van een ‘zorgvuldige afweging ten aanzien van het al of niet voortbestaan van enige vorm van ziekenhuisvoorziening’. Het zal mij een biet zijn wie de eigenaar is van welk ziekenhuis. Wat van belang is, is dat er een basisziekenhuis is in zowel Lelystad als Emmeloord. Dat is de enige garantie die ik hier vanavond van de minister vraag, dat is wat de Kamer de minister mee moet geven. De minister moet de leiding nemen en dat niet overlaten aan een of andere broodschrijver.

(*) Vrij Nederland, Eigenlijk wil niemand dat het ziekenhuis in Emmeloord verdwijnt. Maar vooralsnog moet het. Van de managementadviseurs, maart 2003
(**) adviesbureau Roland Berger Strategie Consultants
(***) beantwoording Kamervragen Agema 2060724400